2018'den beri Reklamverenler Derneği liderliğinde, Bahçeşehir Üniversitesi Reklamcılık işbirliğiyle raporlanan ve daha ilerici reklamlar için rehber olarak kabul edilen “Effie Awards Türkiye Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi Araştırması 2023” raporu hazır.

Effie Awards Türkiye Yarışması'nda ödül kazanan ve finale kalan televizyon reklamlarının toplumsal cinsiyet eşitliği parametreleri çerçevesinde incelendiği araştırma bulguları, her yıl sektörle paylaşılıyor, reklamlarda yansıtılan toplumsal cinsiyet rollerindeki ve temsiliyet dağılımlarındaki trendleri gözlemlemeyi mümkün kılıyor.

Bugüne kadar 25 ürün kategorisinde toplam 1774 TV reklamının analiz edildiği araştırmanın 2023 yılı raporunda, 58 Effie ödüllü, 168 finalist olmak üzere toplam 226 TV reklamı üzerinden nihai analiz gerçekleştirildi.

Bahçeşehir Üniversitesi (BAU) Reklamcılık öğretim üyeleri Doç. Dr. Gül Şener ve Doç. Dr. Eda Öztürk tarafından hazırlan 2023 yılı raporundan öne çıkan bulgular şöyle;

2007-2018 arasında ortalama%35 olarak raporlanan kadın ana karakter görünürlüğünün 2019'dan itibaren bir istikrar kazanarak ortalama %50 görünürlük düzeyine yerleşti. Her 2 Effie TV reklamından 1'inde hikâyenin merkezinde kadın ana karakter var.  

2023 Effie ödüllü ve finalist TV reklamlarında kadın dışses kullanım oranının geçen seneye ile yakın düzeyde olduğu (%37) ve bir ilerleme kaydedilmediği gözleniyor.

Geleneksel olarak erkeklerle özdeşleştirilen banka&finans kategorisinde kadın ana karakter görünürlüğü %60’a ulaştı. Telekomünikasyon ve otomotiv reklamlarında kadın temsillerinde artış olmakla beraber ivme daha yavaş. Diğer yandan, her 3 ev temizlik ve bakım TV reklamının 1’inde erkek ana karakter var.

Reklamlardaki yaş ve beden ayrımcılığı devam ediyor! 

TV reklamlarındaki 50 yaş üstü kadın ana karakterler yok denecek kadar az (%1). Kadın ana karakterler ağırlıklı olarak 20’li yaşlarında resmediliyor (%63). 50 yaş üstü erkek ana karakterlerin görünürlüğünde de benzer bir düşüş trendi gözlemleniyor.

Benzer bulgu, beden ölçüsü için de geçerli; büyük beden kadın ana karakterlerin görünürlüğü yok denecek kadar az (%2). Büyük beden erkek ana karakterlerin görünürlüğü de geçtiğimiz seneye kıyasla yarı yarıya azalmış durumda.

2022 yılında incelemeye başlanan engeli olan bireylerin görünürlüğü ise; 2022’de %1.4 iken 2023’te %2 olarak gerçekleşti. Bu sonuç uluslararası ödüllü reklamlar üzerine yapılan araştırma sonuçlarıyla da paralellik gösteriyor.

Rapora buradan ulaşabilirsiniz.

Detaylı sunuma buradan ulaşabilirsiniz

---