Levent Ulusoy
Alternatif Bank Marka, İletişim ve Sürdürülebilirlik Müdürü
Üyelerimiz Anlatıyor
Kapsayıcı ve ‘Hak Temelli’ Bir Bankacılık Anlayışı: Engelsiz Bankacılık
Alternatif Bank olarak faaliyetlerimizin her adımında insana, topluma kalıcı fayda yaratmayı önceliğimiz kabul ediyor, sunduğumuz tüm hizmetlerin herkes tarafından eşit şekilde ve kolaylıkla erişebileceği şekilde kullanılmasını amaçlıyoruz. Bu amaçla yaklaşık 5 yıl önce başlattığımız ‘Engelsiz Bankacılık’ çalışmalarımızla insanı odağa alarak ‘hak temelli’ bir bakış açısıyla faaliyetlerimize ara vermeden devam ediyoruz.
Fark yaratan “hak temelli” yaklaşım
Ekonomi ve dahası bankacılık işlemleri günümüzde hepimiz için hayati önem taşıyor. Alternatif Bank olarak, bankacılık hizmetlerinin herkese eşit ve kolay şekilde ulaşması gerektiğine inanıyor, bu inançla, kurum kültürümüzün bir parçası olarak benimsediğimiz hak temelli yaklaşımla, önce bankacılık sektöründe sonra da toplumda engelleri kaldırmak için önemli bir gayret ortaya koyarak bir zihniyet değişimine öncülük etmeyi amaçlıyoruz.
Sektördeki diğer engelsiz bankacılık uygulamalarından farklılaşarak, daha kapsayıcı, erişilebilir uygulamalar ve projelerle sürdürülebilir bir dünyaya katkı sağlamaya devam ediyoruz.
5 yıldır yürüttüğümüz Engelsiz Bankacılık faaliyetlerimizi bir sosyal sorumluluk projesinin çok ötesinde, kapsayıcılığa ve hak temelli hizmete dayanan kurum kültürümüzün temel bir parçası olarak ele alıyoruz.
Banka olarak Engelsiz Bankacılığı misyon olarak benimsediğimizde ilk adımımız, her biri kendi alanında uzman akademisyen ve sivil toplum temsilcilerinden oluşan Engelsiz Bankacılık Danışma Kurulu’nu oluşturmak oldu. Danışma kurulumuzla birlikte Bankamızın ’hak temelli’ yaklaşımın felsefesini çizdik ve söylemlerini, eylemlerini, projelerini, iş birliklerini birlikte tasarladık. Değişimin içeriden başlaması gerektiği inancıyla sonraki adımda tüm organizasyonumuzu kapsayan ve her seviyeye yaydığımız farkındalık, bilinçlendirme ve erişilebilirlik çalışmalarını gerçekleştirdik. Fiziksel ve dijital kanallarımızda farklı engel gruplarına yönelik erişilebilirlik artırıcı çalışmalardan, Banka içi ve dışı paydaşların yetkinlik ve farkındalıklarını artırıcı video ve eğitimlere, gençlerle güç birliği yaptığımız ideathonlardan, Türkiye’de bir ilk olan ‘Erişilebilir Bankacılık Terimler Sözlüğü’ne kadar eşzamanlı ilerleyen pek çok proje ve uygulamayı hayata geçirdik. İş ortaklarımızla, erişilebilirlik alanındaki çalışmalarımızın kapsamını ve etkisini genişletmenin yanı sıra sektörümüzü de harekete geçirmek üzere adımlar attık. Bu doğrultuda, bankacılık sektöründe faaliyet gösteren regülatörlerin ve meslek kuruluşlarının ajandasına da engelsiz bankacılık konu başlığını ekletmek üzere girişimlerde bulunduk. BDDK, TBB gibi kurumlarla birlikte engelli bireylerin istihdamından erişilebilir hizmet sunmaya kadar birçok konunun gündeme getirilmesine ve çözüme yönelik faaliyetler yapılmasına katkı sağladık.
Erişilebilirliğe ve kapsayıcılığa katkı sağlayan projelere devam ettik
Edindiğimiz bilgi birikimini herkese sunmak ve erişilebilirlik konusunda bilinç oluşturmak adına 2023 yılında yeni projeler ve iş birlikleriyle faaliyetlerimizin kapsamını genişlettik.
Birkaç sene önce üniversite öğrencileriyle yaptığımız Engelsiz Bankacılık Ideathonunda bankacılık terimlerinin Türk işaret dilinde tam bir karşılığı olmadığını ve finansal kapsayıcılık adına önemli bir boşluğun olduğunu fark ettik. Bugün başta işitme engelliler, yaşlılar ve düşük finansal okuryazarlığa sahip kişiler olmak üzere, toplumda bankacılık terimlerini anlamada zorluk yaşayan farklı kesimler bulunuyor. Alınan hizmetin ne olduğu anlaşılmıyorsa, o hizmetin erişilebilir olması pek mümkün değil. Biz de bu eksiklikten yola çıkarak en sık kullanılan bankacılık terimlerini başta işitme engelliler olmak üzere, farklı engel grupları için daha anlaşılır hale getirecek bir sözlük projesi başlattık. İşaret dili uzmanları, akademisyen ve STK temsilcilerinden oluşan kıymetli bir ekibin katkılarıyla, işaret dili, sesli betimleme ve sadeleştirilmiş metinler kullanarak terimleri daha anlaşılır hale getirdik. ‘Erişilebilir Bankacılık Terimleri Sözlüğü’ projemizin, IFC ve alt kuruluşu EFSE tarafından finansal kapsayıcılık adına önemli bir proje olarak karşılanmasıyla başlayan süreç, değerli bir iş birliğine dönüştü. EFSE ile iş birliğimiz kapsamında, sözlüğe 75 yeni terim ekledik ve projede şu anda 100’den fazla terime ulaştık. Önümüzdeki dönemde bu seriyi daha da zenginleştirerek, finansal kapsayıcılığa hizmet eden ve herkesin kullanımına açık bir sözlük haline getirmeyi hedefliyoruz.
Geçtiğimiz yılın başındaki büyük deprem felaketi sonrası ilk etaptaki maddi desteklerimize ek olarak, daha uzun soluklu ve kalıcı çalışmalara odaklandık. Doğuştan veya sonradan uzuv kaybı ya da deformasyonu yaşayan çocuklar için 3D yazıcılarla kişiye özel ve basit hareket kabiliyetine sahip robot elleri geliştiren Robotel Derneği ile önemli bir iş birliğine imza attık ve ihtiyaç sahibi çocukların Robotel’in çözümleriyle buluşturduk.
Yine 2023 yılı içerisinde hayata geçirdiğimiz bir diğer proje “Engelleri kaldırmak tek Alternatifimiz” podcast serisinde, Engelsiz Bankacılık ile ilgili tüm çalışmalarda karşımıza çıkan erişim ve kapsayıcılıkla ilgili sorunları, doğru bilinen yanlışları, beraber yol aldığımız paydaşlarımızla ele alarak kamuoyuyla paylaştık. Türkiye’de ilk diyebileceğimiz bir yaklaşımı daha bu projeyle uygulamaya koyduk ve podcastlerin işitme engelliler dahil herkes tarafından erişilebilir olması amacıyla, bölümlerin işaret dilinde video versiyonlarını da hazırlayarak YouTube kanalımızda yayınlamaya başladık.
Etkinliklerin daha erişilebilir olması için iş birlikleri gerçekleştirdik
‘Finansal Kapsayıcılık’ bilinciyle gerçekleştirdiğimiz etkinliklerin de erişilebilir olmasına dikkat ediyor, sadece bankacılık sektöründe değil başta Brand Week İstanbul 2023, Marketing Türkiye XCO Deneyim Zirvesi 23’ olmak üzere farklı sektördeki önemli konferans ve zirvelerin ‘Erişilebilirlik Sponsoru’ olarak konumlanarak etkinliklerdeki oturumları işaret dili çevirisi ile daha da erişilebilir kıldık. Ayrıca kültür sanat alanında ve Türk sinema sektöründe de örnek teşkil etmesi amacıyla büyük bir ilgiyle takip edilen Atatürk 1881 – 1919 filmini, Türk işaret diline çevirili formatıyla yüzlerce işitme engelliyle buluşturduk. Bu kapsamdaki girişimlerimiz ve iş birliklerimizle, işitme engelli bireylerin de bu tarz önemli etkinlikleri ve kültür-sanat organizasyonlarını takip edebilmesinin ve sosyal hayata daha çok katılımının yolunu açtık.
Engelsiz Bankacılık konusu özelinde Türkiye’deki ilk kapsamlı sosyal etki araştırmasını hayata geçirdik
Engelsiz bankacılık alanındaki çalışmaların finansal hizmetlere erişimde önemli ilerlemeler kaydetmenin de ötesinde toplumun her bireyine eşit fırsatlar sunma hedefine ulaşmada ve böylece engelsiz bir toplum yaratmakta da önemli bir adım olduğuna inanıyorum. Bu doğrultuda, engelsiz bankacılık alanında bugüne kadar gerçekleştirdiğimiz çalışmaların kamuoyunda nasıl karşılık bulduğunu ölçümlemek amacıyla Koç Üniversitesi Sosyal Etki Forumu (KUSIF) ile Engelsiz Bankacılık konusu özelinde Türkiye’de bir ilk olan sosyal etki analizini hayata geçirdik. Sonuçlarını kısa bir süre sonra kamuoyuyla paylaşacağımız analizin çıktılarında dikkat çeken önemli değişimlerden kısaca bahsetmek istiyorum. Engelsiz bankacılık alanında yapılan faaliyetlerimizden sonra çalışanlarımız arasında erişilebilir bankacılık hizmetlerine önem verme, engelli müşterilerin ihtiyaç duyabileceği destek mekanizmalarını bilme, hak temelli dil ve yaklaşımı benimseme ve engelli müşterilerle doğru iletişim kurabilme oranlarında artış yaşandığını gözlemledik. Sonuçları değerlendirdiğimizde, hedeflediğimiz değişimlere ulaşmış olmamız ve paydaşlarımızda yarattığımız yeni değişimler, Bankamızın etki hedefine ulaşma konusunda doğru adımlarla ilerlediğini bir kez daha gösterdi. Engelsiz Bankacılık alanındaki çalışmalarımızla özellikle iç paydaşlarımızda içten dışa dönüşüm ve değişim konusunda önemli bir yol kat ettik, dış paydaşlarımızda ise olumlu bir hareketin başladığını görüyoruz. Başladığımız yere kıyasla önemli bir yol kat etmiş olsak da “artık tamam” diyebileceğimiz noktada değiliz, daha önümüzde uzun bir yol olduğunun farkındayız.
Toplumsal dönüşüme katkı sağlamak için iş birliği içinde çalışmalıyız
Her toplumsal sorunda olduğu gibi, birimizin bir yerden başlaması gerekiyor. Reklamlar, sadece ürün ve hizmetleri pazarlamak için değil, aynı zamanda toplumu dönüştürmek için de güçlü araçlar. Bu aracı stratejik kullanarak önemli dönüşümlerin gerçekleşmesine katkı sağlayabileceğimize inanıyoruz. Reklam verenler olarak sorumluluğumuz büyük olduğunun farkındayız ve bu bilinçle çalışmalarımızı ilerletiyoruz.
Toplumda ilk adımı atanlar bizleriz, ilk adımı atmalı ve dönüşümü başlatmalıyız. Bu konuda hepimize büyük iş düşüyor. Türkiye’de yaşayan Engelli bireylerin %40'ı finansal sisteme erişemiyor. Geliştirdiğimiz her Erişilebilir Bankacılık hizmeti, engelli bireylerin günlük hayatlarını kolaylaştırıyor ve bağımsızlıklarını artırıyor. Bu özenle öncelikle kendimizi, daha sonra sektörümüzü bilinçlendirmeli, kendimize düşen kısmı yerine getirerek insanları bilinçlendirmek adına çalışmalarda bulunmalıyız. Engelsiz bankacılık uygulamalarını yaygınlaştırarak ve bu konuda farkındalık yaratarak, engelli bireylerin finansal sisteme erişimini kolaylaştırmak ve hayatlarını kolaylaştırmak için elimizden geleni yapmalıyız. Reklam verenler olarak hep birlikte çalışarak, bu bilinçlendirme çalışmaları için önemli bir rol üstlenebilir, engelli bireylerin toplumda daha fazla yer almasına katkıda bulunabiliriz.
Sonuç itibarıyla Alternatif Bank olarak ‘Engelsiz Bankacılık’ bizim için adanmışlık derecesinde inandığımız, çok değerli bir alan. Sektörümüzde yaşanan erişim engellerini ortadan kaldırmak ve kapsayıcılığa daha fazla katkı sağlamak için var gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz. Çünkü “Engelleri Kaldırmak Tek Alternatifimiz!"